مراسم بزرگداشت استاد امیرناصر کاتوزیان برگزار شد

معاون حقوقی‌رئیس‌جمهور در مراسم بزرگداشت استاد کاتوزیان:

آزادی و عدالت دوخصیصه مهم در ادبیات دکتر کاتوزیان هستند

روز گذشته، مراسم بزرگداشت امیرناصر کاتوزیان همزمان با سومین سالگرد درگذشت وی در خانه اندیشمندان علوم انسانی برگزار شد.

در این مراسم لعیا جنیدی معاون حقوقی رئیس‌جمهور، محمود صادقی نماینده مردم تهران، بهمن کشاورز، امیر حسین‌آبادی، حسن‌علی درودیان و جمعی دیگر از اساتید حقوق و وکلا شرکت داشتند.

آزادی و عدالت دوخصیصه مهم ادبیات دکتر کاتوزیان

لعیا جنیدی در مراسم بزرگداشت امیرناصر کاتوزیان گفت: از اینکه می‌شود دور هم نشست و از دکتر کاتوزیان صحبت کرد، باید هزار باز خدا را شکر کرد؛ چراکه زمانی بود که همین مسئله نیز مقدور نبود.

وی با اشاره به دستاوردهای علمی کاتوزیان اظهار داشت: بهتر است ارزش‌های نظریه حقوق استاد کاتوزیان صحبت کرد؛ ارزش آزادی و ارزش عدالت دو خصیصه مهمی است که بر پهنه ادبیات حقوقی ایشان حکومت دارد. در عین حال که اینها ارزش هستند و در کنار ارزش اینها از ارزش نظم صحبت کردند و همین طور یک ویژگی دیگر اینکه نفوذ مذهب در درون نظام حقوق موضوعه و باور به آن از مختصات حقوق ایشان است.

معاون رئیس جمهور افزود: تقریبا در تمام نوشته‌های دکتر کاتوزیان، ایشان ارزش آزادی را تعقیب کردند. یادم است یک روز همه را در دانشکده جمع کردند که راجع به آزادی اندیشه و بیان بنویسیم و کتابی که در نتیجه آن منتشر شد، یادگار تلاش ایشان است.

کاتوزیان در مقام تکریم ارزش آزادی راه افراط را نرفت

جنیدی با بیان اینکه در رثای آزادی و آزادی بیان بسیار می‌شود حرف زد اما در مقام تکریم ارزش آزادی استاد کاتوزیان راه افراط را نرفت، تصریح کرد: گاهی ایشان گفته اند نظم و ارزش‌های دیگر آزادی محدود است. او متاثر از کانت بود. کانت فردگرا به آزادی معتقد بود و آن را از بزرگترین ارزش‌ها می‌دانست و حد آزادی اما نظم بود و در همین راستا، استاد برای من تکلیف نوشتن محدودیت‌های آزادی بیان را مشخص کرده بود.

وی با بیان اینکه کاتوزیان در عین اینکه به آزادی بیان و آزادی به طور کلی بسیار ارزش می‌داد اما حد آن را می‌شناخت، خاطرنشان کرد: ایشان نه تنها در اینجا بلکه در خیلی جاهای دیگر هم تبیین می‌کند که آزادی اراده حدی دارد. ایشان آزادی اراده را بهترین وسیله برای حاکمیت آزادی قراردادها می‌دانست اما نمی‌گفتند حقوق باید کارگزار اراده باشد.

کاتوزیان می‌گفت عدالت هر قدر زلال‌تر و بی‌قیدتر باشد، بهتر است

این استاد دانشگاه تهران با اشاره به دیگر آثار و پژوهش‌های کاتوزیان ابراز داشت: ارزش دیگری که دکتر کاتوزیان به آن پرداخت و هیچ حدی برای آن نمی‌شناخت، ارزش عدالت بود. ایشان می‌گفت ارزش عدالت هر قدر زلال‌تر و بی‌قیدتر باشد، بهتر است. ایشان در تبیین مفهوم عدالت اعلام کرد که عدالت ابهامی دارد. از این ابهام استفاده می‌کند و سعی می‌کند برخی چیزهایی که بشر به دنبال آن است را بپوشاند. 

جنیدی با بیان اینکه امروز بشر به دنبال مفهوم حفظ و اعتلای تمدن است، عنوان کرد: دکتر کاتوزیان عدالت را طوری تبیین می‌کند که حکمی عادلانه‌تر است که اعتلای تمدن و اقتصاد را به همراه دارد. ایشان هم به قانونگذار و هم به قاضی پیشنهاد کرد مقتضیات زمانه را در نظر بگیرند و عدالت زمانه را تامین کند.

رخنه بعد از درگذشت کاتوزیان هرگز پر نمی‌شود

بهمن کشاورز در مراسم بزرگداشت امیرناصر کاتوزیان گفت: افسوس هیچ چیزی را تا به حال نداشتم. چیزی را که علاقه داشتم کسب فیض از برخی اساتید بود که بیشتر آنها را موفق شدم. تنها غبن که برای من ماند، آن است که متاسفانه هرگز توفیق نداشتم شاگرد مستقیم دکتر کاتوزیان باشم هرچند از کتب ایشان در حد توان و عقل استفاده کردم و سعی کردم تلمذ کنم و از آموزه‌های ایشان استفاده کنم اما توفیق نبود از کلاس ایشان استفاده کنم.

رئیس اسکودا ادامه داد: این افسوس برای من باقی ماند. بعضی‌ها می‌روند و جایشان پر نمی‌شود. ملاحظه کنید چه فرآیندی باید طی شود چون تا مادر گیتی فرزندی چون او بیاورید.

کشاورز با بیان اینکه واقعه‌ای که اتفاق افتاد این بود که دانشگاه‌ها از منفعت علم ایشان محروم شدند اما منفعت ایشان عام شد، خاطرنشان کرد: مرحوم کاتوزیان با کتاب‌هایش در قلوب ما زنده خواهد ماند اما دقیقا مصداق این است هرگاه دانشمندی فرمان یابد، در جهان رخنه‌ای پدید می‌آید که هیچ چیز آن را پر نکند. بعد رفتن کاتوزیان رخنه‌ای پدید آمد که هرگز پر نمی‌شود.

کاتوزیان در اجرای اصول و منش انسانی پایدار بود

امیر حسین‌آبادی رئیس کانون وکلای دادگستری مرکز گفت: ما یک سینه حرف داریم. باید بگویم کمتر از آنچه که باید از محضر استاد استفاده می‌کردم، فیض بردم؛ اما حدود ۴۵ سال در خدمت ایشان بودم و باز نشد استفاده کامل کنم. امیدوارم کمال همنشین در من اثر کرده باشد. می‌خواهم بگویم چه ویژگی در استاد بود که در دوران خودش منحصر به فرد شد. امکان ندارد یک ویژگی، شخصی را به این حد اعتبار برساند.

رییس کانون وکلای دادگستری مرکز ادامه داد: ویژگی اول دکتر کاتوزیان، سرآمد بودن ایشان در مسائل علمی بود. ایشان وسواس ویژه‌ای در مسائل داشتند. ویژگی دوم، پایداری در اجرای اصول و منش انسانی بود که ضرورت ندارد من مصداق‌های آن را بگویم.

کاتوزیان هرگز مقابل کسی سر تعظیم فرود نیاورد

حسین‌‌آبادی با بیان اینکه مطلب مهمی که من تصور می‌کنم باید به آن توجه شود این بود دکتر کاتوزیان هرگز مقابل کسی سر تعظیم فرود نیاورد، تصریح کرد: ایشان برای استادان خود احترام فوق‌العاده قائل بود اما برای شخص دیگری کرنش نمی‌کرد. آن زمان که از دانشگاه اخراج شد، کتاب‌شان، کتاب سال شد و برای همین از وزارت ارشاد گفتند تشریف بیاورید تا جایزه خود را بگیرید، ایشان نرفتند.

وی افزود: من از استاد پرسیدم چرا نرفتید تا جایزه را بگیرید؟ ایشان جواب دادند اگر کتاب من آنقدر مهم است که جایزه کتاب سال را بگیرد، چرا دانشجویان نباید از من استفاده کنند. دوم اینکه این کتاب که کتاب سال شد در مقدمه شعری از حافظ نوشتم که هرگز سر تعظیم برای کسی خم نمی‌کنم. آنکه جایزه می‌گیرد کمی باید سر خم کند، آنکه جایزه می‌دهد، کمی سر بالا می‌کند. آیا من بروم سر خم کنم جایزه بگیرم؟

کاتوزیان از دانشگاه اخراج شد، کسی به سراغش نمی‌رفت

رییس کانون وکلای دادگستری مرکز با بیان اینکه دکتر کاتوزیان در زمانی که از دانشگاه اخراج شد هیچکس سراغشان نمی‌رفت، خاطرنشان کرد: ایشان می‌گفتند مگر من جزامی هستم؟ در آن زمان نیز هیچ‌گاه احساس کوچکی نکردند. در آن زمان که گوشه‌نشین بودند ذره‌ای از عزت نفس‌شان کم نشد.

حسین‌آبادی در پایان ابراز داشت: مثل است از دل برود هرکس از دیده برفت. این در مورد افراد عادی مصداق دارد اما ایشان به دلیل آثاری که به جا گذاشت و عشقش به عدالت، از دل نمی‌رود.